زندگینامه: محمد قهرمان (۱۳۰۸ - ۱۳۹۲)

کتاب  > شاعران - همشهری آنلاین:
محمّد قهرمان در سال ۱۳۰۸ در روستای امیرآباد در نزدیکی شهر تربت‌حیدریه دیده به جهان گشود. وی در پنج‌سالگی مادرش و در سیزده‌سالگی پدرش را از دست داد و پس از آن خواهر بزرگش سرپرستی او را به‌عهده گرفت.

در سال پنجم دبیرستان در مشهد با زنده‌یاد مهدی اخوان ثالث هم‌کلاس شد و این دوستی ادامه یافت. سال ششم ادبی را در دبیرستان البرز تهران به پایان رساند و سپس در دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران در رشتۀ قضایی ادامه تحصیل داد، امّا هرگز دنبال کار حقوقی نرفت و فقط به شعر پرداخت.

وی از آذر ۱۳۴۰ به مدّت ۲۷ سال تا بازنشستگی به‌عنوان کتابدار دانشکدۀ ادبیات دانشگاه فردوسی مشغول به فعالیت بود. علاقۀ محمد قهرمان در سرودن شعر، در غزل و به‌ویژه سبک هندی به اندازه‌ای بود که یکی از شعرای به‌نام غزل‌سرای هندی شد.

او زبان بومی تربت حیدریه را به خوبی می‌دانست و بسیاری از اشعار وی که به زبان محلی سروده شده‌اند، در ردیف اول شعر بومی قرار دارند.

از سال ۱۳۳۹ در منزل شخصی‌اش انجمن ادبی به‌صورت هفتگی برگزار می‌شده‌است. وی در سال ۱۳۳۸ با نوۀ عموی خود به‌نام فرشته قهرمان ازدواج کرد و مقیم مشهد شد.

در ۲۹ آذر ۱۳۸۴ از سوی دانشگاه فردوسی مشهد و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان رضوی و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در محل دانشگاه مشهد از وی قدردانی به‌عمل آمد.

او صاحب تألیفات ارزنده‌ای از جمله چند مجموعه شعر است. در کارنامۀ او همچنین تصحیح و چاپ چند دیوان از شاعران مختلف به‌چشم می‌خورد.

محمدرضا شفیعی کدکنی در مورد محمد قهرمان گفته است: «در این خصوص حتی ملک‌الشعرای بهار آن خصوصیت یک شاعر محلّی را به‌صورت کامل، آن گونه که قهرمان دارد، ندارد».

محمّد قهرمان؛ پژوهشگر، مصحح و شاعر برجستۀ خراسانی، اردیبهشت سال 1392 درگذشت.

برخی از آثار محمّد قهرمان:

• تصحیح دیوان صائب تبریزی (شش جلد)

• تصحیح دیوان صیدی تهرانی

• تصحیح مجموعه آثار ابوطالب کلیم همدانی

• تصحیح دیوان حاج محمد جان قدسی مشهدی

• برگزیدۀ اشعار صائب و دیگر شعرای معروف سبک هندی

• صیّادان معنی (برگزیدۀ اشعار سخن‌سرایان سبک هندی)

• حاصل عمر (مجموعۀ شعر)

• به یاد عزیز گذشته (ده نامه از مهدی اخوان ثالث به محمّد قهرمان)